Man Mirán án, pa "án"ay darbaragá darwanté

  Man Mirán án  

(Pa "án" ay darbaragá darwanté)

  Man Mirán án, Dád Sháhay chokk án. Man wati métagay sarkári wánagjáhay hashtomi tabakká wánagá yán. Maná wati wánagjáhá wánag sakk wassh bit parchá ke óday droáhén ostád zántkár o mehrwán ant. Man wati sajjahén ostádáni kadr o ezzatá kanán.

  Man wati wájahén ostád Morád Bashkay báz mennatwár án ke áiá márá Engréziá abéd may máti zobán Balóchi ham gón wati hobb o kusheshá wánéntag. Maróchi hamáiay sarsawábá man Balóchi wánagá balad án o nebisag ham zánán. Man Balóchiá cha ádege zobánán sharter sarpad bán parchá ke Balóchi may wati shahdén zobán ent.

  Man chónáhigá sayl o sawádi mardomé án. Man wati abbá o nákóay hamráhiá Balóchestánay bázén damagán gardetagán. Man Kéchá ham shotagán, ódá man wati syádáni lógá butagán. 

  Man pa Kéchay surmagén kóh, kawr, sabz o ábádén bág o machkadagáni sayl o cháragá modám hodónák án.

  Garmágay chotthián ke wánagjáh band bit godhá man báz mahtal nabán o wati lógay mardománi pajjigá dém pa Kéchá sargerán. Garmágá Kéchá hámén bit. 

  Man nákó Walidáday machkadagá ke rawán godhá tázahén o washtámén kolónth o náh delay sérá warán. Nákóá wati bágá tropshén limbuay drachk ham keshtag. Hamé drachkáni wazhbó maná sakk dóst bit. Garmágá limbu sharbatay waragá man delé dayán. 

______________________________________

  Golén wánók, borzay darwant "Man Mirán án" taw pa delgósh want, nu byá mán Látini Balóchi syáhagá "án / آں" ay nebeshtah kanagay rahbandán darbarén.

  Ancósh ke taw é darwantay sarhál yá nám want o dist ke námgál (noun) "Mirán" á o pad "án" jetá nebeshtah kanag butag bale gón kárgál (verb) "kanán, gardetagán, butagán, sargerán, shotagán, dayán...." á "án" yakjáh yá hawár nebisag butag. 

  Godhá darbaragi ent ke "án" cha hamok námgálá pad gestá bezán jetá nebeshtah kanagi ent, chósh ke;

• Man Kambar án.

• Man bázárá án/yán. 

• Man tai brát án.

• Man Makkoránay mardom án.

O gón kárgálán hawár nebissag bit ke borzá taw bázén darwaré distag o wantag bale cha kárgáláni rawánén sheglán (bezán hamá kárgál ke áyáni godhsará kassháb "á" kayt) ham "án" cha kárgálán jetá nebisag bit, chósh ke;

 • Man Karáchiá rawagá án.

• Man Sayad Háshomiay ketábá wánagá án.

• Man Balóchi támoré cháragá án.

• Man nibag o sabzi zuragá án.

Gón "rawán, wánán, chárán, kanán........" o dege hamé paymén kárgálán o pad ham "án" jetá nebeshtah kanagi ent, chósh ke;

∆. Man dém pa Dashtay métagán rawán án.
∆. Man Sayad Háshomiay ketábán wánán án.
∆. Man kóh o kawrán chárán án.
∆. Man wati kárá kanán án.

👉 Delgósh; agán cha kárgálán pésar "na, ma, be" káyant godhá é ham gón kárgálán hawár nebisagi ant, chósh ke; 

• Man Kéchá narawán.

• Man záná náh mawarán?

• Man kai ketábá bewánán?

• Man tará begendátán.

--------------------------------------------------

Sarshón

"Man Mirán án" zurag butag cha ketáb
Balóchi nódarbari wánagi, Barká Balóch, tákdém: 45 tá 46. Domi cháp, Jun 2022.
Látini Balóchi syáhag nebis: Bahtán Balóch 

Balóchi Shomárgál, Hesáb o Hesábzáni gálband

 Balóchi Hesáb o Hesábzáni gálband, Shomár o Lambar

Golén wánókán byá má shomá cha hesáb o hesábzáni chandé gálbandáni máná (meaning) o bezántán (definitions) ázhnág o zántkár baén.

🔣  Hesáb  = (Mathematics): Hesábay elmay jendá gwashant ke éshiay wati báz didánk (theory), lékah (concept) o sháh (branch) ant.

🔣 Hesábzáni = (Mathematical): Hamá kármán (affairs), lékah, didánk, jédháh, jost, záneshi sarpadi o pármulá (formula) ke áyáni syádi gón Hesábá bebit.

🔣 Hesábzánt = (Mathematician): Mardomé kassé Hesábay elmá jwán zántkár o balad bebit hamáiárá hesábzánt gwashant. 

🔣 Shomár = Count: Shomár hamé anchonáén abrami (natural) hesáb ent ke má shomár bayókén sahdár o bésáhén chizz o sámánáni kacchay zánagay wahdá kármarz esh kanén, shomár chá 1á bendát bit 2, 3, 4, 5 .......... o démá rawán kant, beh ásar nabit.

🔣 Lambar = Number: 0, 1, 2, 3, 4....... É koll lambar ant.

🔣  Shomárgál = Number words: 

zobánay bonrahbanday redá gál yakk, do, say, dah, bist, panjáh, shast, sad, hazár o édege Shomárgál ant. 
1, 2, 5, 7, 9 é shomárgáláni chédag (symbols) ant.

🔣 Kakk = 0 = Zero: Hesábzáni didánkay redá har chizz cha kakká bendát bit, harkojá ke 1 yá 10 yá 100 bezán hecchi nést ódá kakk chónáiá hast o sádhi ent. Néstiay jáhá kakk wat yakk hastié.

✅❎✒  Balóchi Shomár 

1 = Yakk = One. 1mi = 1st. Yakkomi/Awali = the first. 
2 = Do = Two. 2mi = 2nd. Domi = Second.
3 = Say = Three. 3mi = 3rd. Saymi = Third.
4 = Chár = Four. 4mi = 4th. Cháromi = Fourth.
5 = Panch = Five. 5mi = 5th. Panchomi = fifth.
10 = Dah = Ten. 10mi = 10th. Dahomi = Tenth.
11 = Yázdah = Eleven. 11mi = 11th. Yázdahomi = Eleventh. 
16 = Shánzdah = Sixteen. 16mi = 16th. Shánzdahomi = Sixteenth. 
20 = Bist = Twenty. 20mi = 20th. Bistomi = Twentieth.
26 = Bist o shash = Twenty six. 26mi = 26th. Bistoshashomi = Twenty sixth.
100 = Sad = Hundred. 100mi = 100th. Sadomi = Hundredth.
1000 = Hazár = Thousand. 1000mi = 1000th. Hazáromi = Thousandth.

Chónáén shomáréay kacch o kesásay zánagay Hesábzáni rahband:

Yakkig = Ones
Dahig = Tens
Sadig = Hundreds
Hazárig = Thousands
Dahazárig = Ten thousands
Lakkig = Hundreds thousands
Dahlakkig/melunni = Millions
Koródhig = Crores/ten millions
Dakoródhig = Hundred millions
Arabi/Belunni = Billions

  Lambar mán kollén sáensi zobánán cha chappá dém pa rástá nebisag bant bale chónáén shomáréay tóká hastén yakkig, dahig, sadig, hazárig o édegeráni kesásay zánagay rahband cha rástá gerag bit o dém pa chappá rawag bit. Byá gón yakk kasánén darwaréá jwánter sarpad bayagay johdá kanén.

2475 = (do hazár chár sad o haptád o panch)
Borzay shomáray yakkig kesásá 5 ant, dahig 7, sadig 4 ant o hazárig 2 ant. Jahlá dátagén aksá ham negáhé bechár gón.

✍️ Kár: 65318642 é shomáray yakkig, dahig, sadig o ádegerán shomá wat begoshét.

⭕👉 Man wati zántay kesásá ésháni gisshénagay o shomárá sarpad kanagay johd kortag. Ésháni bábatá shomá wánók ché gwashét ???

  Delgósh; wat mán watiá man wati rázé pa shomá páshk kanán ke dahomi (10th) tabakk (Class)ay sálinah (annual) chakkásán (examinations) man yak randé bésób (fail) butagán....  😃

Hesábred mán Balóchi = (Mathematical Tables in Balochi)

Doay hesábred 

Balóchiá hesábred (pádhah) géshter hamé dáb o rahbandá wánag o nebisag bant, jahlá do o sayay hesábred dayag butagant. Ched o démteri hesábredán shomá wat ham jódh kort kanét.

Yakk × Doay = Do 

(2 × 1 = 2)

Do × Doáni = Chár 

(2 × 2 = 4)

Say × Doáni = Shash

( 2 × 3 = 6)

Chár × Doáni = Hasht 

(2 × 4 = 8)

Panch × Doáni = Dah 

(2 × 5 = 10)

Shash × Doáni = Dwázdah

(2 × 6 = 12)

Hapt × Doáni = Chárdah 

(2 × 7 = 14)

Hasht × Doáni = Sházndah 

(2 × 8 = 16)

Noh × Doáni = Hazhdah 

(2 × 9 = 18)

Dah × Doáni = Bist 

(2 × 10 = 20)

×××=×××=×××=×××

Sayay hesábred

Yakk × sayay = say 

Do × sayáni = shash

Say × sayáni = noh

Chár × sayáni = dwázdah 

Panch × sayáni = pánzdah

Shash × sayáni = hazhdah 

Hapt × sayáni = bist o yakk 

Hasht × sayáni = bist o chár 

Noh × sayáni = bist o hapt 

Dah × sayáni = si 

×××=×××=×××=×××